Odwiedzajcie piękną wieś Laski

[Arsen]

Wieś niegdyś zasobna, jeszcze dzisiaj jest piękną miejscowością. Posiadała własną linię koleji wąskotorowej z Kamieńca, elektrownię ,młyny, nawet przemysł. Tym razem jednak o Pomniku I WŚ. Jadąc od kościoła w kierunku Kłodzka około 200 m można było obejrzeć dawniej, po prawej stronie drogi wspomniany pomnik w pobliżu zabudowań Pana Kotowicza. Jest to Gmina Złoty Stok, wieś Laski. Pomnik upamiętniający ofiary I WŚ. Był to niewysoki sarkofag upamiętniający okrucieństwa wojny. Prawdopodobnie na polecenie władz gminy pomnik został zabrany do renowacji i złożony pod murem dawnej plebani koło kościoła. Miejsce pod pomnik zostało zachowane i nikt nie wykorzystał go dla innych celów. Możemy przypuszczać, że po renowacji powróci na swoje miejsce, ponieważ opiekę nad nim sprawuje Państwo zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie miejsc upamiętnień. Powinien również zostać wpisany do księgi upamiętnień obok pomników w Mąkolnie i w Złotym Stoku.

[eSCe]

Arsen napisał:
Miejsowość Laski posiadała własną linię kolei wąskotorowej z Kamieńca?
Wikipedia (autor Cezary Zawalski-1998) głosi, że:
W roku 1919 do Lasek dotarła budowa kolejki wąskotorowej, poprowadzonej z Kamieńca Ząbkowickiego przez Ożary. Jej ostatnia stacja znajdowała się w pobliżu gospody "Pod księciem elektorem" (dzisiejszy budynek poczty). Inwestorem budowy była spółka zawiązana przez gminę Kamieniec oraz zarządy dóbr w Kamieńcu, Ożarach i Laskach. Okazało się jednak ostatecznie chybionym projektem, ponieważ po dwóch latach zaprzestano jej eksploatacji ze względu na nierentowność ? choć ruch osobowy był dość spory, to jednak najbardziej opłacalne przewozy towarowe niewielkie. Resztki torowiska kolejki widoczne były jeszcze w latach 50. XX w.
Rafał Wiernicki - uznany historyk kolejnictwa, napisał:
http://www.kolej.one.pl/~halski/linie/z ... ystok.html
Inna, tylko wzmiankowana koncepcja rozwoju kolei na tym obszarze zakładała wyprowadzenie szóstego kierunku jazdy z węzła kamienieckiego przez Kamieniec, Ożary do Lasek (Heinrichswalde), miejscowości położonej ok. 5 kilometrów od Złotego Stoku. Co ciekawe, na mapce z przewodnika (Griebens) z 1921 roku, jest już pokazana jako kolej istniejąca, choć w istocie nigdy nie została zrealizowana. Zastanawia to jaki cel miałby przyświecać budowie tego odgałęzienia. Czyżby zamiar doprowadzenia kolejnego połączenia do Kłodzka z przebiciem tunelu pod Ostrą Górą w Górach Bardzkich? A może koncepcja kolei dojazdowej u podnóża grzbietu górskiego na wzór Kolejki Sowiogórskiej? Do dziś nie wiadomo.

I tutaj podzielam całkowicie tezę R. Wiernickiego, że ta linia była, ewentualnie, tylko projektem.
Nie ma żadnych dowodów materialnych o przebiegu takiego torowiska. Proszę sprawdzić na mapie sztabowej z 1935r, czy jest gdziekolwiek ślad takiej ziemnej budowli w rejonie Ożar czy Kamieńca:


Uploaded with ImageShack.us

[łazik]

Też czytałem ten artykuł pana Zawalskiego i byłem święcie przekonany ze kolej tam była.Mało tego przecież podał tyle szczegółów z nią związanych, że wręcz trudno uwierzyć że to tylko fantazja autora.Czyli cały artykuł w wikipedji może posiadać istotne błędy. Chyba lepiej jak sami sobie powolutku historię naszego regionu opiszemy.Nie widziałem nigdy też planów tego odcinka ze stacji Złoty Stok do Mąkolna,nie ma śladu po wąwozie w kierunku Mąkolna, odcinek miał 4 km ale którędy,totalny chaos. poz

[Marcin Przybysz]

odcinek miał 4 km ale którędy,totalny chaos.

Ano nie miał, moim zdaniem. Swego czasu złaziłem okolicę, nie ma fizycznej możliwości, by takowa linia była do Mąkolna poprowadzona. Prawdopodobnie wszyscy nasi autorzy kopiują błędną wzmiankę z niemieckiego opracowania.

Żeby nie było tak różowo i jednoznacznie z tymi kolejkami, w kwestii linii na Laski - w roku 2003 na wiosnę widziałem na własne oczy niemiecką widokówkę z Lasek, widok z wieży kościelnej (??) z widocznym torowiskiem wąskotorówki, tuż przy (gruntowej wtedy) drodze!! Niestety, w 2003 byłem jeszcze biednym post-studentem, i cena 50 zł na wrocławskim targu staroci dobiła mnie kompletnie. A szkoda, bo dziś zaszpanowałbym Wam takim rarytasem...

[Arsen]

W rozmowach z dawnymi mieszkańcami wsi Laski, często słyszałem o torach kolejki na terenie elektrowni w Laskach. Dawniej wieś Laski posiadała podobno fabrykę prochu, młyny i dobrze rozwinięte rolnictwo. Musiała być namacalna przyczyna pobudowania takiej odnogi kolejki wąskotorowej, ktoś musiał sfinansować jej budowę, wykupić tereny pod jej przebieg. Napewno ślady tej działalności pozostały. W zeszłym roku usłyszałem o Pomniku ofiar IWŚ w Laskach. Pytałem wiele spotkanych osób o miejsce w którym był on postawiony. Nikt nie słyszał o pomniku. Dopiero na cmentarzu znalazłem Panią, która zaprowadziła mnie na miejsce i pamiętała nawet jak on wyglądał. Pamięć ludzka wygasa, ludzie przemieszczają się. Cieszy mnie wiadomość, że istniała nawet widokówka na której widoczne były tory tej kolejki wąskotorowej. Pozdrawiam.

[łazik]

Historia nasza widzę jest bardzo ruchoma,nie dziwie się temu .To nie nasze tereny.Kto inny tworzył je przez wiele lat.W sprawie linii do Makolna byłem w archiwach .Nawet archiwista twierdzi ze była.Zadałem mu pytanie którędy.Za ciężkie było na jego barki.po raz setny mówię zła interpretacja danych .poz

[Szperacz]

Pierwsze poważne propozycje związane z budową kolei z Kamieńca do Złotego Stoku pojawiły się w czerwcu 1883 r. Kolej miała połączyć Kamieniec Złoty Stok i Lądek. Szybko jednak jako mało realny upadł. Do planu budowy wrócono w 1892 r. i tu pojawiły się dwa warianty ?Kamieniec Złoty Stok albo Paczków Złoty Stok Bardo Srebrna Góra Ząbkowice Śl. Wariant drugi mało realny jednak szybko upadł. 28 07 1892 r. w Niemczech weszła ustawa o kolejach lokalnych i bocznicach prywatnych /Gesetz uber Kleinbahnen und Privatanschlussbahnen.../ Kleinbahnen nie oznacza wąskotorowa tylko trzeciorzędna. Herman Guttler otrzymał zgodę na budowę prywatnej kolei z Kamieńca do Złotego Stoku ale pod warunkiem że doprowadzi również odnogę do Mąkolna z zastrzeżeniem że nie będzie prowadziła dalej. Koszt budowy szacowano na 2 2000 000 marek. Guttler z umowy koncesyjnej się nie wywiązał, ponieważ w trakcie budowy wzrosły ceny stali i przekroczono ceny nabycia gruntów. Za karę w 1908 r. państwo chciało przejąć kolej na własność. Gertruda Guttler wyprosiła przesunięcie terminu oddania odcinka do Mąkolna na rok 1911 póxniej kolejne odroczenie aż w końcu I wojna światowa i sprawa ucichła. Na przełomie 1912/13 zbudowano odgałęzienie ze stacji Złoty Stok do fabryki lontu i prochu Bocznica miała 220 metrów długości. Plany istniały ale nigdy nie zostały zrealizowane Pozdrawiam Szperacz

[łazik]

Dziękuję że odpisałeś.Dane są wiarygodne, widziałem ową bocznicę na planach.Nie ma mowy o jakimkolwiek odcinku do Mąkolna,nigdy nie powstał.Ale od bocznicy idzie rozgałęzienie w stronę czarnego krzyża przy drodze na kamieniec.To jest ciekawe. poz

[Arsen]

Można jeszcze dodać, że w sierpniu1910 roku opracowano generalny projekt linii kolejowej od granicy państwowej do Złotego Stoku jako załącznik do planu linni kolejowej z Jawornika przez Białą Wodę do granicy państwowej, nie został on jednak zrealizowany. Pozotał nam jeszcze odcinek Kamieniec-Laski?

[Szperacz]

Plany budowy kolei do Jawornika przez Bilą Vodę były opracowywane. Nie wiem jednak po co skoro w piśmie ministra robót publicznych w sprawie budowy kolei Kamieniec Ząb. Złoty Stok z 29 04 1896 r. jest wyraźne zastrzeżenie ? ?wydaje się pozwolenie na budowę prywatnej kolei z K do ZS i fabryki H. Guttlera wraz z odgałęzieniem do Mąkolna. Kolej nie będzie prowadziła dalej?. Powodem była granica i skomplikowane negocjacje w które osobiście została zaangażowana księżna Aleksandryna właścicielka majątku Bila Voda. Pozdrawiam Szperacz

[łazik]

Jestem umówiony na środę w archiwum .Postaram się odszukać ową bocznicę,z odnogą do Zundschnurfabrik i w stronę krzyża na koloni.Lecz jest prawdopodobne że od samej bocznicy idzie tylko droga,a nie tory.Mało zwracałem wówczas na to uwagi.Warto by rozczytać plan który ty kiedyś Arsenie znalazłeś,postaram się go odszukać. W przypadku całej linii do Mąkolna ktoś plany wziął za stan faktyczny, Marcin powiedział nie ma fizycznej możliwości i chyba każdy może się z tym zgodzić.Zostaje piata odnoga z Kamieńca przez Ożary i Laski.Tu nie możemy wykluczyć że mogła to być linia towarowa wewnątrz samej wsi bez połączenia z kamieńcem.W końcu przemysł się tam wówczas dobrze rozwijał.poz

[Arsen]

Podobno po wojnie było w Laskach pięć młynów, trzy kaszarnie, wytwórnia win, elektrownia no i rolnictwo- w związkuz tym powinno być połączenie z Kamieńcem przez Ożary, o ile dokończono budowę tej bocznicy.

[Marcin Przybysz]

.Tu nie możemy wykluczyć że mogła to być linia towarowa wewnątrz samej wsi bez połączenia z kamieńcem.W końcu przemysł się tam wówczas dobrze rozwijał.poz

Wiesz, o ile mnie pamięć nie myli, tak to właśnie wyglądało - skromne lekkie tory (na oko rozstaw 600mm, tzn typowy niemecki) wzdłuż gruntowej drogi - wówczas kolejka łącząca kilka obiektów, czy wychodząca w pole nie była niczym niezwykłym, ba, powiedziałbym była czymś popularnym -patrz koleje folwarczne, których np wokół Wrocławia było całkiem sporo - wystarczy spojrzeć na jakąkolwiek przedwojenną mapę. W świadomości ludzkiej zatarły się zupełnie, dziś zapytani o kolejkę, nawet starsi ludzie patrzą jak na wariata.

[łazik]

Te same źródło podaje że w okresie międzywojennym istniał tartak parowy,mógł istnieć również kamieniołom ,bo był nacisk na infrastrukturę .W obu przypadkach na 90 procent wykorzystywano transport szynowy.Mogła być to ta 600.Jeżeli byłaby kolej osobowa to powodem likwidacji nie mogło być brak pasażerów,bo łącznie w Laskach Ożarach i kto wie czy nie zahaczała by o Pilce,lub Rogały,łącznie było tyle mieszkańców co w Stoku w tym samym okresie,a u nas kolej jeździła 4 razy na dzień i chętnych miała. poz

[Szperacz]

Na szlaku kolejowym Kamieniec Złoty Stok zrealizowano 24 obiekty inzynieryjne mosty przepusty wiadukty itp. Ile trzeba byłoby takich obiektów zrealizować z lasek do Kamieńca lub Barda. Raczej była to kolejka lokalna ale warto do końca sprawdzić Nie mam źródeł mówiacych o kolei w Laskach. Postaram się to sprawdzić. Pozdrawiam Szperacz

[eSCe]

Równie wnikliwie przyjrzałem się mapie sztabowej z lat 30-tych ubiegłego wieku i hipoteza Łazika o istnieniu wąskotorowej linii towarowej wewnątrz wsi Laski, jest jak najbardziej prawdopodobna.
Bezpośrednio od szosy Glatz - Reichenstein, po zachodniej stronie wiejskich zagród, ciągnie się droga polna (ścieżka) w sposób regularny, z łagodnymi łukami aż do kościoła i dalej jeszcze prawie kilometr.
Oto wycinek tej mapy; dodam, że istnienie takiej dodatkowej drogi nie ma żadnego uzasadnienia rolniczego.


Pozdrawiam.

[łazik]

To jest chyba to ESCE .Ja dodam że idzie ona w jednym poziomie o nieznacznych pochyłościach .Tą linią oznaczano wiele rzeczy,ale w tym przypadku nie oznacza zwykłej drogi.Sądzę że wszyscy razem znajdziemy wiele odpowiedzi na braki w naszej historii.Teraz wiemy czego szukać i z pewnością ktoś znajdzie dowód w postaci fotografii .poz

[GAWLITZEK]

Malo jest zdjec Lasek.Zalaczam stara pocztowke z lat 1900-1910.Moze pomoze tu niektorym w ustalaniu historycznych faktow.

[łazik]

Dzięki za pocztówkę.Też nie wiele wydobyłem, znów nie miałem czasu pokopać w archiwum.Ale początki są najlepsze bo wiadomo niewiele.To jest z sieci .




Przy okazji znalazłem to:



Ja jej nie widziałem .ciekawe co zawiera.poz

[Arsen]

Jest to wydanie na 200-lecie fabryki prochów. Na tą uroczystość przygotowano odsłonięcie przepięknego pomnika ofiar produkcji prochu w którym zamurowano precjoza, które zakład wysyłał do ekspertyzy w Warszawie po ich wyjęciu na 300-lecie tej fabryki w 1995. Na uroczystości 200- lecia, przybyli przedstawiciele załogi zakładów stowarzyszonych w Krywaldzie i Jessen(region Frankfurtu), oraz szereg znakomitych gości. Był tam też major Dunkel-zięć właściciela fabryki.